Các phương pháp xét nghiệm HP phổ biến được áp dụng nhất hiện nay bao gồm: nội soi dạ dày, xét nghiệm máu, test hơi thở, phân tích mẫu phân. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về các phương pháp trên trong bài viết sau đây.
Menu xem nhanh:
1. Vì sao cần xét nghiệm HP dương tính và khi nào cần xét nghiệm?
1.1. Vì sao cần xét nghiệm HP dương tính?
Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) có tỷ lệ mắc cao trên thế giới và tại Việt Nam số người nhiễm khuẩn này chiếm tới 75% dân số. Mặc dù phổ biến là vậy, nhưng việc phòng tránh hay cảnh giác với bệnh vẫn chưa thực sự được đề cao. Vì vậy, tỷ lệ lây nhiễm bệnh trong cộng đồng vẫn cao, số người nhiễm khuẩn không có dấu hiệu giảm xuống.
Thêm nữa, các triệu chứng nhận biết nhiễm khuẩn HP như đau bụng, ợ hơi, khó tiêu, thường xuyên buồn nôn hoặc nôn,… rất dễ bị nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường nên nhiều người vô tình mắc bệnh cũng không hề hay biết.
Như vậy, người bệnh không thể tự mình nhận biết mà cần thực hiện các xét nghiệm để xác định chính xác liệu bản thân có đang nhiễm vi khuẩn HP dương tính hay không. Từ đó mới tiếp tục lên phương án điều trị đúng cách.
Vi khuẩn HP có tỷ lệ mắc bệnh cao thứ 2 chỉ sau vi khuẩn sâu răng.
1.2. Khi nào cần xét nghiệm HP?
Như đã nói ở trên, vi khuẩn HP có tỷ lệ nhiễm cao và khả năng lây lan cao trong cộng đồng. Vì vậy, ngay khi nghi ngờ các dấu hiệu của HP hãy chủ động đến các cơ sở y tế uy tín để được chỉ định xét nghiệm tìm HP đúng cách.
Các trường hợp dưới đây, bác sĩ có thể sẽ chỉ định người bệnh thực hiện chẩn đoán test HP:
– Người bệnh có tiền sử viêm loét dạ dày tá tràng, đã từng tiến hành điều trị ung thư dạ dày sớm qua nội soi hoặc polyp.
– Người bệnh thiếu máu, thiếu sắt không rõ nguyên nhân hoặc bị xuất huyết giảm tiểu cầu.
– Người bệnh tiền sử gia đình có thành viên bị ung thư dạ dày.
– Người bệnh sử dụng thường xuyên các thuốc Aspirin hoặc NSAID trong thời gian dài.
– Người bị khó tiêu.
2. Các phương pháp xác định HP phổ biến
2.1. Nội soi dạ dày
Khi thực hiện nội soi dạ dày, bác sĩ sẽ dùng một ống mềm nhỏ có gắn camera đi qua ống thực quản đến dạ dày và xác định vị trí loét. Sau đó, sử dụng dụng cụ chuyên biệt lấy ra mẫu bệnh phẩm để tiến hành sinh thiết để xác định có hay không sự tồn tại của vi khuẩn HP.
Đối với việc chẩn đoán HP bằng nội soi sẽ cho kết quả chính xác cùng giá trị chẩn đoán kết luận về nguyên nhân gây ra các bệnh đường tiêu hóa khác như đau dạ dày, viêm dạ dày tá tràng,… Từ đó, phục vụ tốt hơn việc điều trị bệnh. Có thể nói, nội soi dạ dày là phương pháp tiêu chuẩn vàng trong việc chẩn đoán HP dương tính nói riêng và các bệnh đường tiêu hóa nói chung.
Nội soi là phương pháp chẩn đoán tiêu chuẩn trong xác định HP dương tính.
2.2. Test hơi thở tìm vi khuẩn HP
Đây là một trong những phương pháp xét nghiệm dạ dày không xâm lấn được áp dụng khá phổ biến. Người bệnh được cầm trên tay một thiết bị chuyên dụng và thở vào. Sau đó, hơi thở của người bệnh sẽ được kiểm tra và đánh giá, phân tích và bác sĩ sẽ nhận được các chỉ số đánh giá xem liệu người bệnh có dương tính với HP hay không.
Test hơi thở cho kết quả chính xác cao và thường được khuyến khích sử dụng trên mọi đối tượng vì dễ thực hiện và thời gian làm test khá nhanh, còn có thể dễ dàng áp dụng với trẻ em. Xét nghiệm vi khuẩn HP bằng hơi thở đặc biệt có lợi đối với những ca bệnh đã chữa trị HP và cần đánh giá về hiệu quả điều trị.
2.3. Xét nghiệm máu
Ở người bệnh có nhiễm khuẩn HP, cơ thể sẽ sản sinh ra loại kháng thể kháng HP. Loại kháng thể này có trong máu và việc xét nghiệm HP qua máu sẽ cho biết có hay không việc bạn đang nhiễm HP dương tính.
Tuy nhiên, xét nghiệm HP qua máu không được ưu tiên thực hiện vì khả năng dương tính giả là khá cao. Nguyên nhân vì vi khuẩn HP có thể tồn tại ở nhiều khu vực khác nhau như khoang miệng, các xoang, ở đường ruột nhưng lại hoàn toàn không gây bệnh.
Một lý do thứ hai nằm trong trường hợp vi khuẩn HP trong dạ dày đã bị tiêu diệt hết, người bệnh đã khỏi bệnh hoàn toàn nhưng kháng thể kháng HP vẫn lưu lại trong máu nhiều tháng, thậm chí đến một vài năm sau đó dẫn đến dương tính giả. Do vậy, xét nghiệm máu tìm HP chỉ được lựa chọn khi những cơ sở y tế không có phương pháp xét nghiệm nào khác.
Xét nghiệm máu xác định vi khuẩn HP có thể xảy ra khả năng dương tính giả.
2.4. Phân tích mẫu phân
Vi khuẩn HP khi có ở dạ dày sẽ được cơ thể thải trừ qua phân thông qua hoạt động tiêu hóa. Phân tích mẫu phân tìm HP bằng phản ứng miễn dịch huỳnh quang sẽ giúp bác sĩ phát hiện vi khuẩn HP có trong phân một cách chính xác. Đây cũng là loại xét nghiệm được ưu tiên sử dụng trong việc đánh giá có hay không việc nhiễm khuẩn HP gây loét dạ dày tá tràng.
Mặc dù quá trình thực hiện khá dễ dàng với người bệnh, kết quả khá chính xác, chi phí hợp lý nhưng loại xét nghiệm này không cho kết quả nhanh chóng nên sẽ gây ra sự bất tiện. Bên cạnh đó, quy trình lấy mẫu phân của người bệnh để xét nghiệm cũng còn nhiều vấn đề liên quan đến vấn đề vệ sinh, sự tế nhị cho cả người bệnh và kỹ thuật viên.
Các phương pháp xét nghiệm HP dương tính kể trên đều có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Bác sĩ sau khi thăm khám sẽ chỉ định cho người bệnh thực hiện loại xét nghiệm phù hợp nhất.
