Nhiều người không phân biệt được đột quỵ và đột tử khác nhau như nào, nên khi nhắc đến thường hay nhầm lẫn 2 căn bệnh này là một. Cùng tìm hiểu bài viết dưới đây để phân biệt thế nào là đột quỵ não và thế nào là đột quỵ tim, các bệnh lý gây đột quỵ tim là gì, để nhận ra rằng đột quỵ khác đột tử.
Menu xem nhanh:
1. Đột quỵ não là gì?
Đột quỵ thường được nhắc đến là đột quỵ não hay còn gọi tai biến mạch máu não. Đây là tình trạng não bộ bị tổn thương không hồi phục (mất chức năng vĩnh viễn) do không được cung cấp máu lên nuôi dưỡng kịp thời.
Đột quỵ não gồm hai thể là:
– Đột quỵ xuất huyết não hay đột quỵ do vỡ mạch máu não: xảy ra do mạch máu não bị vỡ ra, khiến máu tràn vào trong hoặc xung quanh não.
– Đột quỵ nhồi máu não hay đột quỵ do thiếu máu não hoặc đột quỵ do tắc mạch mạch máu: xảy ra do cục huyết khối (cục máu đông), xơ vữa động mạch, gây tắc nghẽn hoặc cản trở lượng máu và các chất dinh dưỡng lên nuôi dưỡng các tế bào não.
Đột quỵ não gồm hai thể là: đột quỵ thiếu máu não và đột quỵ xuất huyết não.
2. Đột quỵ tim là gì?
Đột quỵ tim ít được nói đến, đây được hiểu cơ bản là tình trạng người bệnh bị đột tử (chết đột ngột) do thiếu máu nuôi dưỡng cơ tim dẫn tới hoại tử mô cơ tim. Bệnh xảy ra do các bệnh lý về tim mạch, chủ yếu là ngừng tim và nhồi máu cơ tim cấp.
Các nguyên nhân gây ngừng tim chủ yếu do một số bệnh lý tim mạch như bệnh cơ tim phì đại hoặc giãn to, bất thường động mạch, bệnh tim bẩm sinh, viêm cơ tim, tắc nghẽn mạch máu tim (bệnh mạch vành), rối loạn nhịp tim trầm trọng (cơn nhịp nhanh thất, rung thất), hội chứng Brugada,…
Các nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim cấp: xơ vữa động mạch, cục máu đông (huyết khối), co thắt động mạch vành, bóc tách động mạch chủ, dị dạng động mạch bẩm sinh.
Đột quỵ thường được nhắc đến là tai biến mạch máu não, còn đột tử thường được nhắc đến do bệnh lý về tim mạch.
3. Đột tử là gì?
Đột tử có thể hiểu như là đột quỵ tim vì đây là tình trạng người bệnh chết một cách bất ngờ, đột ngột ngay lập tức khi vừa phát hiện do nhiều nguyên nhân, trong đó chủ yếu là do các bệnh lý cấp tính về tim mạch kể trên (hay gặp nhất là ngừng tim và nhồi máu cơ tim).
Đột tử rộng hơn đột quỵ, vì đột tử có bốn nguyên nhân chính gây ra là: vấn đề về tim mạch, đột quỵ, thuyên tắc phổi, vỡ động mạch chủ. Trong đó các vấn đề về tim mạch chiếm tỷ lệ lớn.
Theo thống kê, mỗi năm tại Mỹ có khoảng 326.000 bệnh nhân bị ngưng tim và chỉ có khoảng 11% bệnh nhân sống sót, chủ yếu là nam giới. Với nhồi máu cơ tim, theo thống kê tại Mỹ thì cứ khoảng 43 giây lại có một người mắc bệnh, trong đó khoảng 1/5 trường hợp là không có triệu chứng.
Ngoài đột quỵ tim, đột quỵ não thì thuyên tắc động mạch phổi và vỡ động mạch chủ cũng là hai nguyên nhân gây cơn đột tử mà người bệnh cần đặc biệt lưu ý.
– Thuyên tắc động mạch phổi (đột tử do cục máu đông làm tắc nghẽn mạch phổi):
Huyết khối được tích tụ khi cơ thể chúng ta không vận động trong một thời gian dài. Theo dòng máu lưu thông trong cơ thể các cục huyết khối này có thể cư trú hoặc di chuyển đến động mạch phổi, làm tắc nghẽn hệ thống mạch máu vào – ra phổi để trao đổi khí và khiến cho cơ thể chúng ta bị thiếu hụt oxy đột ngột, dẫn tới tử vong nhanh chóng.
Bệnh thường xảy ra những người nằm liệt giường trong một thời gian dài, không vận động. Nguy cơ cũng tăng lên ở các đối tượng ngồi lâu không vận động.
Theo thống kê, hàng năm có tới 60.000-100.000 người tử vong do tắc động mạch phổi với triệu chứng chủ yếu là khó thở và đau tức ngực.
– Vỡ động mạch chủ:
Động mạch chủ là động mạch lớn nhất trong cơ thể chúng ta, giúp lưu chuyển máu đi nuôi dưỡng khắp cơ thể. Nếu động mạch chủ bị suy yếu dễ phình ra gây chứng phình động mạch chủ, một số trong đó có thể gây vỡ động mạch chủ, bệnh nhân khi này sẽ mất rất nhiều máu và gần 90% bệnh nhân tử vong trong tích tắc. Một trong những lý do khiến động mạch chủ yếu đi đó là: tuổi già, bệnh mạn tính, nhiễm trùng, cao huyết áp,…
4. Dấu hiệu nguy hiểm cảnh báo cơn đột quỵ não, đột quỵ tim cần cấp cứu ngay
4.1 Đột quỵ não khác đột quỵ tim
– Méo mặt, méo miệng thường ở một bên. Rõ nhất khi người bệnh há lớn miệng hoặc cố gắng mỉm cười.
– Yếu tay thường ở một bên. Đưa 2 tay lên không đều nhau.
– Nói không rõ chữ, nói lắp, nói khó, không diễn đạt được điều muốn nói, thậm chí không thể nói được.
– Nhiều người hợp mất ý thức, hôn mê sâu và dẫn đến tử vong nhanh chóng.
Nếu có dấu hiệu trên hãy đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế gần nhất có đơn vị cấp cứu và xử trí đột quỵ để được can thiệp kịp thời.
4.2 Đột quỵ tim
– Đau hoặc tức ngực
– Choáng váng, buồn nôn hoặc nôn ói
– Đau hàm, cổ hoặc lưng
– Khó chịu hoặc đau ở cánh tay hoặc vai
– Khó thở
Ngoài ra, khi có các triệu chứng: khó thở, chóng mặt, đau hoặc tức ngực, ho ra máu hoặc đau bụng dữ dội, đau thắt lưng dữ dội, tụt huyết áp, sốc, bụng nổi khối .. cần nhanh chóng đưa người bệnh đi cấp cứu ngay tại cơ sở y tế, để được thăm khám và xử trí kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm do thuyên tắc động mạch phổi và phình hoặc vỡ động mạch chủ.
