Vàng da là tình trạng da và kết mạc mắt có màu vàng, do nồng độ bilirubin trong máu tăng cao gây ra bởi các nguyên nhân bệnh lý. Các nhóm nguyên nhân gây bệnh bao gồm:
1. Nhóm bệnh liên quan đến tế bào gan:
Đây là nguyên nhân chính gây nên tình trạng vàng da. Tế bào gan bị ảnh hưởng và không thu nhận được bilirubin, bị đào thải và ứ đọng trong máu. Ngoài ra, việc các tế bào gan bị hủy hoại hoặc giảm số lượng cũng có thể là nguyên nhân gây tăng nồng độ bilirubin trong máu.
Nhóm bệnh liên quan đến tế bào gan bao gồm: viêm gan cấp, xơ gan, ung thư di căn vào gan, một số hội chứng di truyền hiếm gặp sau sinh (hội chứng Crigler-Najjar, hội chứng Dubin-Johnson, Rotor).
2. Nhóm bệnh liên quan đến hồng cầu: Bệnh hồng cầu hình liềm, bệnh thalassemia, bệnh thiếu men glucose 6-phosphate dehydrogenase, hội chứng tăng ure máu tán huyết, sốt rét hoặc tụ máu ở mô.
Các bệnh này làm tăng tốc độ phá hủy của hồng cầu, sản xuất quá mức bilirubin so với bình thường và lưu hành trong máu. Các tế bào gan không kịp chuyển hóa lượng lớn bilirubin, dẫn tới sự tồn đọng bilirubin trong máu gây vàng da.
3. Nhóm bệnh liên quan đến ống mật chủ:
Bilirubin trong dịch mật được dẫn từ các ống dẫn mật nhỏ trong gan về ống mật chủ. Khi ống mật chủ hẹp hoặc bị nghẽn, dịch mật sẽ tràn vào máu gây ra vàng da.
Các nguyên nhân làm tắc dòng chảy dịch mật gồm: sỏi mật, ung thư đầu tụy, viêm tụy cấp, hẹp đường dẫn mật, ung thư túi mật, viêm đường mật.
4. Nhóm bệnh vàng da do thuốc:
Một số thuốc cũng có thể gây vàng da ứ mật hoặc vàng da do viêm gan. Các loại thuốc làm viêm đường mật cũng là tắc mật, dẫn tới vàng da. Ngoài ra, thuốc cản trở quá trình chuyển hóa trong tế bào gan và đường mật của quá trình tạo, bài tiết mật qua đường ruột cũng gây nên triệu chứng vàng da do các thành phần của mật có bilirubin bị ứ lại trong cơ thể.
Khi gặp triệu chứng vàng da, bạn cần đến khám và theo dõi ở các cơ sở y tế để được đánh giá kỹ hơn tình trạng vàng da và làm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân.
