Bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em là bệnh lý rất thường gặp và có nhiều nguyên nhân có thể gây nên bệnh như nhiễm khuẩn, nhiễm virus, tác dụng phụ của thuốc, dị ứng với đồ ăn,…
Bệnh cần phải được phát hiện sớm và điều trị kịp thời vì khi mắc trẻ sẽ bỏ ăn, khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng cũng kém hơn nên cần phải có phương án điều trị để ngăn ngừa mất nước và suy dinh dưỡng.
Menu xem nhanh:
1. Khái niệm bệnh tiêu chảy ở trẻ em
Tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ là tình trạng trẻ bị đị ngoài nhiều hơn hẳn thông thường, số lần đi từ 3-4 lần/ngày, thậm chí còn nhiều hơn. Lượng dịch thoát ra nhiều khiến cho phân của trẻ trở nên lỏng như nước hoặc hơi đặc và có mùi chua. Thời gian kéo dài của bệnh không quá 14 ngày.
Đối với trường hợp trẻ sơ sinh và ăn sữa mẹ hoàn toàn, việc đi ngoài nhiều, nhất là sau khi ăn, thậm chí khi đang ăn, nhưng bé không sốt, không có dấu hiệu mệt mỏi và vẫn chơi đùa vui vẻ thì bé không được coi là bị tiêu chảy cấp. Nếu trẻ đi ngoài từ 6-7 lần một ngày và phân có mùi chua, màu hơi xanh hoặc có lẫn máu thì có nghĩa đường tiêu hóa của trẻ đang gặp vấn đề, có thể là bị tiêu chảy cấp.
Tiêu chảy ở trẻ xảy ra khá thường xuyên
Khi trẻ em có nghi vấn bị tiêu chảy cần phải tìm được nguyên nhân gây bệnh là gì, chẩn đoán và có cách điều trị đúng và nhanh nhất. Tiêu chảy có thể là bệnh, cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh đường tiêu hóa khác.
2. Nguyên nhân và triệu chứng tiêu chảy cấp ở trẻ
2.1. Lý do nào gây ra bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em?
Bệnh lý tiêu chảy cấp ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, phần lớn là do siêu vi trùng. Những nguyên nhân chính gây ra tình trạng đi ngoài của trẻ em là:
Do trẻ bị nhiễm trùng đường ruột, nguyên nhân làm đường ruột bị nhiễm trùng đó là:
– Virus, trong đó phổ biến và nguy hiểm nhất là rota virus. Loại virus này rất nguy hiểm vì có thể ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ nhỏ nếu mắc phải, nhất là khi trẻ chưa được uống vắc xin đầy đủ. Bên cạnh đó còn một số loại viurs khác gây ra bệnh tiêu chảy cấp đó là: Adenoviruses, Norwalk Virus, Astroviruses, Noroviruses, Caliciviruses, Parvoviruses,…
– Do vi khuẩn gây nhiễm trùng đường ruột, bao gồm các loại như: lỵ trực khuẩn, thương hàn, Ecoli, Bacillus, Campylobacter jejuni, Clostridium botulinum, Listeria monocytogenes, Salmonella spp, Staphylococcus aureus, Vibrio cholerae, Yersinia enterocolitica…
– Do ký sinh trùng đường ruột như: Entamoeba histolytica, Cryptosporidium, Giardia lamblia, Toxoplasma gondii, …
Một nguyên nhân chính của tiêu chảy nữa là trẻ bị nhiễm trùng ngoài ruột như bị nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm não, viêm màng não, viêm tai giữa, bệnh sởi, tay chân miệng,…
Nhóm các nguyên nhân khác gây nên việc tiêu chảy cấp có thể kể đến đó là do dị ứng thức ăn, do ảnh hưởng của thuốc như các loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus hoặc thuốc nhuận tràng, do trẻ bị rối loạn khả năng tiêu hóa, trẻ bị suy giảm miễn dịch, thiếu vitamin hoặc một số những bệnh về ngoại khoa khác…
Cần tìm chính xác nguyên nhân gây ra tiêu chảy mới có thể điều trị hiệu quả
Những yếu tố có khả năng làm tăng nguy cơ gây ra tiêu chảy cấp cho trẻ nhỏ đó là:
– Trẻ ở lứa tuổi từ 6 đến 11 tháng khi bắt đầu bước sang giai đoạn ăn dặm
– Trẻ không được ăn sữa mẹ trong 4-6 tháng đầu tiên hoặc trẻ phải cai sữa sớm
– Thực phẩm và nước cho trẻ uống không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
– Trẻ bị suy dinh dưỡng
– Trẻ bị suy giảm miễn dịch hoặc thời gian sau khi trẻ bị mắc bệnh sởi
– Người chăm sóc bé không đảm bảo giữ gìn vệ sinh tay chân của mình mỗi khi tiếp xúc với bé, nhất là khi ăn uống và sau khi dọn vệ sinh cho bé
– Thời tiết có độ ẩm cao thường khiến cho các loại virus, vi khuẩn phát triển mạnh làm cho trẻ dễ mắc tiêu chảy do vi khuẩn, virus hơn.
2.2. Những triệu chứng điển hình của bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em
Một triệu chứng điển hình của bệnh tiêu chảy đó là đi ngoài nhiều lần trong ngày và tính chất của phân dạng lỏng. Tuy nhiên, tần suất đi ngoài và tính chất của phân còn phải được đánh giá dựa trên độ tuổi và loại thức ăn mới có thể xác định được trẻ có bị tiêu chảy hay không.
– Đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, bé thường đi ngoài từ 3 đến 10 lần/ ngày. Phân của bé sền sệt, màu xanh hoặc vàng nhạt hoặc nâu. Có thể xuất hiện những hạt màu trắng li ti lẫn lộn trong phân, đây là những hạt đạm trong sữa mà bé chưa tiêu hóa được hết.
– Phân của những bé bú sữa mẹ hoàn toàn sẽ lỏng hơn, màu sắc vàng hơn và tần suất đi ngoài của bé nhiều hơn so với những bé uống sữa công thức. Những bé uống sữa công thức phân sẽ có màu xanh, sệt hơn.
– Trẻ trên 1 tuổi thường đi ngoài ngày 1 đến 2 lần, phân mềm nhưng có khuôn là bình thường.
Nếu trẻ không có những biểu hiện đi ngoài như trên mà mỗi lần đi ngoài phân lỏng như nước kèm mùi tanh chua, hôi khó chịu thì có thể bé đã bị tiêu chảy cấp. Bên cạnh đó, có một số trẻ sẽ có những biểu hiện như buồn nôn, nôn, đau bụng, sốt, quấy khóc, cảm thấy mệt mỏi…
3. Phương án điều trị bệnh tiêu chảy ở trẻ nhỏ
Khi trẻ em có những biểu hiện của bệnh tiêu chảy cấp, cần nhanh chóng đưa trẻ đến những cơ sở y tế để được kiểm tra xác định nguyên nhân và điều trị sớm. Tránh nguy cơ trẻ bị mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải, gây nguy hiểm cho tính mạng của trẻ.
Cần đưa trẻ đi khám sớm tránh khả năng bệnh nặng hơn gây nguy hiểm
Thông thường khi đến khám, cha mẹ sẽ phải cung cấp cho bác sĩ những thông tin như:
– Thời điểm bé đi ngoài bắt đầu tù lúc nào
– Số lần bé đi ngoài trên 1 ngày
– Mô tả tính chất, màu sắc của phân
– Bé có nôn không, số lần nôn như thế nào và thường nôn lúc nào
– Hiện trạng tiêm chủng và uống vắc xin của trẻ
– Lịch sử sử dụng thuốc điều trị của bé
– Mô tả chế độ dinh dưỡng hàng ngày và bất thường những ngày gần đây về ăn uống
Sau khi bác sĩ nắm được những thông tin về tình trạng của trẻ sẽ tiến hành kiểm tra và làm một số xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh và mức độ của bệnh để đưa ra những phương án điều trị cho trẻ.
Những loại xét nghiệm mà bác sĩ có thể chỉ định đó là:
– Xét nghiệm điện giải đồ để đánh giá tình trạng mất nước
– Khi trẻ có dấu hiệu sốt hoặc nghi ngờ nhiễm khuẩn sẽ được làm xét nghiệm CRP, CTM. đồng thời được soi cấy phân.
– Soi tươi phân nếu nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng
– Siêu âm ổ bụng nếu trẻ bị đau bung
– Chụp X quang trong một vài trường hợp nghi viêm đường hô hấp dưới
Sau khi đã xác định được nguyên nhân gây tiêu chảy, bác sĩ sẽ đươc ra phương án điều trị dựa trên nguyên tắc bù nước điện giải để giúp trẻ khá hơn.
Nếu trẻ bị tiêu chảy nhẹ không bị mất quá nhiều nước thì cần duy trì chế độ ăn uống cân bằng cho trẻ.
Nếu trẻ bị tiêu chảy nặng, thiếu hụt lượng nước thì cần phải bù đắp lại lượng nước cho trẻ trước, sau đó mới nghĩ đến chế độ dinh dưỡng sau. Những cách bù nước cho trẻ bị mất nước nặng đó là:
– Sử dụng dung dịch bù nước (ORS) chứa glucose và một số chất điện giải như natri, kali, clorua với tỉ lệ nhất định và bổ sung quan đường uống trực tiếp, nhằm bù đắp cho lượng nước mất đi do đi ngoài và nôn ói.
– Khi trẻ không đáp ứng qua đường uống sẽ có thể rơi vào trạng thái hôn mê. Khi đó buộc phả bổ sung theo cách truyền dịch qua đường tĩnh mạch
Sau đó, có thể trẻ sẽ được sử dụng nhưng loại thuốc hỗ trợ như thuốc chống nôn, chống tiêu chảy hoặc các loại men tiêu hóa…
Bài viết trên đây cung cấp những thông tin cơ bản về bệnh tiêu chảy cấp cũng như cách điều trị bệnh đối với trẻ nhỏ để cha mẹ tham khảo. Hy vọng sau khi đọc được bài viết trên, các bậc phụ huynh sẽ bớt lo lắng hơn và có những xử lý kịp thời nếu không may trẻ mắc phải tiêu chảy.
